Dẫy mả quê tôi

Cổng tam quan nhà thờ họ Đinh Văn làng An Giạ, Quảng Trị.

Cứ 3 năm một lần dù ai đi vào nam hay ra bắc. Đúng ngày tảo mộ thì đùm gói về quê chăm sóc phần mộ cho tổ tiên. Các gia đình tụ tập ở nghĩa địa để sửa sang, quét dọn phần mộ của tổ tiên và những người thân quá cố. Cho dù cuộc sống của họ có khó khăn vất vả trăm bề đi chăng nữa, họ cũng cố vay mượn tiền mà về quê. Họ đem hương hoa lễ vật và tấm lòng thành của mình dâng lên ông bà cha mẹ. Cái phong tục đó có từ ngàn xưa đến nay vẫn còn tồn tại. Cha mẹ thì dạy cho con cho cháu, đời này qua đời kia truyền lại cho nhau.

Cách thành phố Đông Hà khoảng 15 phút đi đường bằng xe máy là về ngôi làng nhỏ quê tôi, làng An Giạ, ngôi làng thuộc xã Triệu Độ, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ngôi làng nằm yên bình bên dòng sông Thạch Hãn, có lũy tre làng chạy dọc bờ sông. Làng tuy bề dày lịch sử không lâu đời, nhưng cái nét truyền thống thì rất dày. Khi tôi đưa gia phả họ Đinh Văn của làng tôi lên trang Họ Đinh Việt Nam ( http://www.hodinhvietnam.com ), rất nhiều bà con nói: "Một cuốn gia phả tuyệt vời, đã tới hai mươi mấy đời rồi, ghi chép mạch lạc, đầy đủ thông tin".

Về ở quê, sau lũy tre làng ấy, là những văn hóa xưa còn để lại, cho dù ngoài kia có thay đổi ra sao, nơi đây vẫn vậy. Sự tôn kính người trên, thương yêu người dưới. Vai vế thứ bậc được giữ tôn nghiêm, một cụ già tóc bạc trắng vẫn gọi thằng bé lên 5 bằng ông bằng chú bằng anh. Nếu không gọi như vậy thì dễ làm mất đi cái thứ bậc, gia phong dòng tộc. Trong mỗi dịp cúng giỗ ta thấy rất rỏ điều đó, con cháu nội thân thường đứng phục vụ. Khi nào bên khách và chú bác ăn uống xong con cháu mới được ngồi vào bàn. Xong tiệc, các bậc cha chú thì ngồi bàn uống chè, ăn trầu cau, nói chuyện gia phong. Con cháu lại thu dọn bàn ghế, trả chén đũa, quét dọn nhà thờ, đình, miếu ...

Ngôi nhà quê tôi

Nhiều năm nay tôi không về quê những dịp dẫy mả, ngồi ở trong này mà lòng cứ nằm ở ngoài đó, bà con gặp nhau nhớ nên điện thoại cho tôi ... càng rưng rưng nước mắt. Đi làm cho công ty nước ngoài nên giờ giấc khá căng thẳng, nghỉ đôi ngày rất khó, trừ khi ma chay, cưới em út, bệnh tật ... Hôm qua ba điện thoại: "con ơi năm ni phái miềng giỗ vào ngày mồng 3 tháng 6 âm lịch, đúng ngày chủ nhật, con coi thu xếp mà về quê". Đã hai năm ni Hải không về quê, nhớ lắm ... mà dịp dẫy mả chắc chắn gặp gỡ nhiều bà con họ hàng, có những người xa quê khi tôi chưa đẻ, có nghe mà chưa gặp mặt bao giờ. Hôm qua giờ cứ nôn nao lạ, chắc từ đây đến ngày về mình mất ngủ dài dài.

Hôm qua, tôi vừa thông báo trên trang cá nhân: " Có thể tớ về quê dịp dẫy mã năm ni 29-06-2014 (mồng 3 tháng 6 âm lịch) ... tối thứ 6 có mặt ở Huế, chủ nhật ở quê An Giạ, thứ 2 ở Khe Sanh, thứ 3 vô Sài Gòn. Lâu lắm rồi tớ không về quê dịp dẫy mã, cũng mang tội to lắm. Mấy ngày ni ở quê vui như tết, bà con khắp nơi tụ tập về chăm lo phần mộ cho ông bà tổ tiên." Vừa viết xong, nhiều bà con quê vui mừng và mong chờ ngày gặp, ôi thật xúc động làm sao ? Bà con quý mến mình thật nhiều, xin cảm tạ !

Sài Gòn 17-06-2014

Đinh Thanh Hải

...................................................

TRỞ VỀ LÀNG QUÊ

Hôm nay tôi trở về mái làng xưa
Bâng khuâng đứng lặng bên bờ sông vắng.
Bến đò buồn chờ đợi khách qua sông,
con đò xưa giờ khép mình bên làn nước.
Khách vô tình chẳng thiết gọi đò ơi.

luỹ tre làng nay cũng ngừng thôi xào xạc,
con Trâu buồn bởi thiếu bạn chăn Trâu.
Cảnh quê xưa sao giờ đổi khác.
Tôi ngậm ngùi biết nói cùng ai.

Cái cơ cực thì muôn đời vẫn vậy
nhưng sao tôi quên lãng chốn quê này?
Câu hỏi vang lên hay là lời trách móc
trách thân mình chỉ biết nghĩ riêng ta.

Cuộc sống còn trăm ngàn người khổ cực,
Sao họ vẫn tìm về được với quê.
Ta hãy nhận lỗi vì mình vô tâm quá,
Đừng dối lòng rằng vì cuộc sống gian nan.

Làng quê ơi xin cho tôi tìm cái chốn
Thuở hàn vi bên đám bạn chăn Trâu.
cái lạnh không làm tắt nụ cười trẻ.
Cứ nô đùa mãi đến buổi chiều buông.

Quê hương ơi sao nghe quá đổi thân thương,
chỉ 2 tiếng mà bao hàm nhiều ý nghĩa.
Điều đó chắc không riêng gì tôi nghĩ
Vì chúng ta ai chẳng có chốn cho riêng mình.

Sài Gòn 24-06-2008
Đinh Thanh Hải
(bài thơ tôi viết năm cũ, khi một người bạn cứ than hoài sao không có tiền về với quê ... nên tôi mạn phép ghép chữ tặng bạn)

Những hình ảnh quê do ba tôi họa sĩ Đinh Giao Hữu chụp và vẽ:

Con đò bên sông Thạch Hãn - Hình ảnh Họa sĩ Đinh Giao Hữu

Chài lưới trên sông - Hình ảnh Họa sĩ Đinh Giao Hữu

Cánh đồng làng - Hình ảnh Họa sĩ Đinh Giao Hữu

Câu trâu buồn nhớ bạn - Hình ảnh Họa sĩ Đinh Giao Hữu

Khúc sông quê - Hình ảnh Họa sĩ Đinh Giao Hữu

Lặn lội- Hình ảnh Họa sĩ Đinh Giao Hữu

Neo đậu - Hình ảnh Họa sĩ Đinh Giao Hữu

bến đò làng Lập Thạch - tranh của Họa sĩ Đinh Giao Hữu  - bên kia là ngôi làng An Giạ, xã Triệu Độ, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị.

Nhà Ngoại - Tranh của Họa sĩ Đinh Giao Hữu

Tuổi thơ - Tranh của Họa sĩ Đinh Giao Hữu